In order to keep our readers informed of the latest in Celtic Studies, Kelten offers a selection of news items published during the preceding term in each of its quarterly editions. All items are briefly summarised and links to the original publications are included. Any announcements by either the board of the Stichting A. G. Van Hamel or the editorial board of Kelten are also included in this segment and may be found ahead of the news section.
Lesmateriaal 'sluit Ierse taal uit'
De Education Authority (EA), het onderwijsorgaan van Noord-Ierland, is ervan beschuldigd Ierstalige leerlingen uit te sluiten van online lesmateriaal. De EA heeft in 11 talen extra materiaal geproduceerd om kinderen te helpen leren terwijl de scholen gesloten zijn vanwege de uitbraak van het coronavirus. Dit materiaal is echter niet beschikbaar in het Iers, wat tot kritiek van de Ierse taalorganisatie Conradh na Gaeilge heeft geleid. De EA verklaarde dat er prioriteit was gegeven aan vertalingen voor de meest kwetsbare kinderen, die het risico zouden lopen om al het contact te missen met de school. De bronnen bestaan uit gezondheids- en lesmateriaal en handleidingen voor educatieve websites en apps, en zijn bedoeld voor kinderen van gezinnen die het Engels niet als moedertaal hebben. Maar volgens Conradh na Gaeilge heeft de EA de leerlingen over het hoofd te zien die zpwel thuis als op school Iers spreken, wat neerkomt op zo'n 6000 scholieren. In reactie hierop zei een woordvoerder van de EA dat ze een aantal dringende verzoeken om materiaal in vertaling hadden ontvangen van liefdadigheidsinstellingen en steungroepen die werken met gezinnen met weinig of geen taalbeheersing van het Engels, waaronder asielzoekers en vluchtelingen, en ze met deze groepen hebben samengewerkt om kwetsbare kinderen en hun families te helpen. Er werd hierbij prioriteit gegeven aan de 10 meest gebruikte talen van scholieren in Noord-Ierland. De EA zegt toe hun best te doen om eventuele verdere verzoeken tegemoet te komen.
https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-52391304
Professor Richard Sharpe overleden
Op 22 maart is professor Richard Sharpe, sinds 1988 hoogleraar diplomatiek (oorkondeleer) aan de Universiteit van Oxford, op 66-jarige leeftijd onverwacht overleden aan hartfalen. Hij was proctor aan dezelfde universiteit en tevens lid van de politieke partij de Liberal Democrats in de gemeenteraad van Oxford. Sharpe werd geboren op 17 februari 1954 in Accrington, Lancashire, als de zoon van Dorothy (née Lord), een apotheker, en John Sharpe, een slager. Na zijn afstuderen aan de St. Peter's school in York studeerde hij Klassieke talen en Angelsaksisch, Noors en Keltisch aan Trinity College, Cambridge. Zijn eerste publicatie, die uitkwam nadat hij zijn doctoraat had behaald aan de Universteit van Cambridge, was het tweedelige boek Raasay: A Study in Island History (1977). Als formidabele latinist kreeg hij in 1981 zijn eerste baan als assistent-redacteur van de Dictionary of Medieval Latin in Oxford. Door zijn promotie tot reader in diplomatiek aan de Universiteit van Oxford en een fellowship aan Wadham College in 1990 kwamen zijn onderzoeksvaardigheden tot bloei. Hoewel hij een inspirerende leraar was, waren zijn taken beperkt, wat hem de tijd en kans bood om een constante stroom publicaties over Schotland en Ierland te publiceren en om twee grote middeleeuwse onderzoeksprojecten uit te voeren.
Eén project was zijn levenswerk: het publiceren van de belangrijkste informatie over alle boeken en hun inhoud die bekend waren bij de klerken en monniken in middeleeuws Groot-Brittannië. Met precisie bracht hij deze boeken op een geheel eigen wijze tot leven. Voor hem waren deze boeken niet alleen catalogustitels, maar levende teksten, waarvan de geschiedenis teruggaat van hun huidige fysieke locatie tot hun productie. Richard was zeer systematisch in zijn werkwijze en produceerde monografieën en edities over elk aspect van het middeleeuwse boek. Zijn grootste werk, een publicatie van alle bestaande middeleeuwse bibliotheekcatalogi, telt nu 18 delen (binnenkort 24). Deze delen hadden ieder hun eigen redacteuren, maar Richards stempel als algemeen redacteur is terug te vinden op elke pagina.
https://www.theguardian.com/education/2020/may/05/richard-sharpe-obituary
Rotsinscriptie in Bretagne mogelijk ontcijferd
Een 230 jaar oud, mysterieus bericht dat gegraveerd is in een rots aan de voet van een klif in het noordwesten van Frankrijk, is mogelijk ontcijferd. De inscriptie werd ontdekt in 1979 op een drie meter hoge rots in een zeeinham en is alleen bij eb toegankelijk. De stad Plougastel-Daoulas in Bretagne bood een geldprijs van €2.000 aan voor wie het 20-regelige bericht, met wat leek op karakters uit verschillende talen, kon vertalen. Van de 61 inzendingen uit onder andere de VS, Argentinië en Australië heeft een panel van historici de twee meest overtuigende vertalingen gekozen. Beide beschrijven een sterfgeval voor de kust. Een van de winnaars is Noël René Toudic, een Bretonse leraar met een diploma in Keltische studies. Hij gelooft dat de boodschap is achtergelaten door een soldaat genaamd Grégoire Haloteau ter nagedachtenis aan een andere soldaat, Serge Le Bris. Zijn vertaling luidt: "Serge stierf toen hij zonder roeivaardigheid door de wind werd gekanteld." Toudic denkt dat de man semi-geletterd was in het achttiende-eeuws Bretons. De andere winnaars zijn historicus Roger Faligot en historisch reconstructiekunstenaar Alain Robet, ook uit Bretagne. Zij zijn van mening dat de vertaling verwijst naar een man die 'de verpersoonlijking van moed' is en 'ergens op het eiland' werd geslagen en gedood. Ook zij geloven dat de boodschap voornamelijk in het Bretons is, maar daarnaast enkele Welshe woorden bevat.
https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-51623285
Asterixtekenaar Albert Uderzo overleden
Op 24 maart is Albert Uderzo, geestesvader van de Asterixstrips, overleden. Hij is in zijn slaap gestorven aan een hartstilstand, na zich al enkele weken erg moe gevoeld te hebben. De Fransman Uderzo, geboren in Fismes in 1927, begon al met tekenen op de kleuterschool. Later vond hij werk als illustrator van romans en maakte hij strips voor Franse kranten zoals Dimanche en France Soir. In de jaren vijftig ontmoette hij de scenarioschrijver René Goscinny in Brussel, met wie hij ging samenwerken voor het Belgische stripweekblad Kuifje. Voor het Franse stripblad Pilote, waarvan hij tevens artistiek directeur was, ontwikkelde hij in 1959 met Goscinny de strip Asterix, wat meteen een groot succes was. De Asterixverhalen spelen zich af rond het jaar 50 v. Chr., in een klein dorpje in Gallië, dat als enige nog niet veroverd is door de Romeinen. Dit komt door een toverdrank van de lokale druïde, die de dorpsbewoners oersterk en onoverwinnelijk maakt, waardoor zij een nachtmerrie vormen voor de Romeinen en hun aanvoerder Julius Caesar. In de hoofdrol staat de kleine maar zeer slimme Asterix, vergezeld door zijn sterke maar niet al te pientere beste vriend Obelix.
De strips waren een groot succes en er zijn ruim 350 miljoen exemplaren verkocht in meer dan 110 talen en dialecten. Ook is er niet ver van Parijs een pretpark in het Asterixthema: Parc Astérix. In 2011 kondigde Uderzo zijn afscheid aan na het maken van 34 albums en 11 speelfilms. Na zijn afscheid zijn er door Jean-Yves Ferri en Didier Conrad nog vier Asterixalbums uitgebracht. Dit was tegen de zin van Uderzo's dochter Sylvie, die van mening was dat de serie moest stoppen na Uderzo's terugtrekking, terwijl Uderzo zelf juist wilde dat Asterix ook na zijn dood voort zou leven. Een rechtszaak volgde, waarin Sylvie haar vader wilsonbekwaam probeerde te verklaren, maar Uderzo won. Vader en dochter hebben zich uiteindelijk verzoend.
https://nos.nl/artikel/2328154-asterix-maker-uderzo-92-overleden.html
Welsh Assembly hernoemd tot Senedd Cymru/Welsh Parliament
De National Assembly for Wales heeft haar naam veranderd in Senedd Cymru/Welsh Parliament. De voorzitter of llywydd van de Senedd, Elin Jones, zegt dat de nieuwe naam de bevoegdheden en verantwoordelijkheden die het instituut heeft verworven weerspiegelt. De hernoeming komt na 21 jaar van decentralisatie, waarbij wetgevende en fiscale bevoegdheden door Londen zijn overgedragen aan de Welshe hoofdstad Cardiff. Ook de namen van de politici in de Senedd veranderen van Assembly Members (AMs) naar Member of the Senedd (MSs). De plannen om per 6 mei 2020 de Assembly te hernoemen stonden al maanden voor de coronavirus uitbraak gepland. Door de pandemie zal de verandering niet ingrijpend zijn: de Senedd is gesloten en de leden komen virtueel bijeen. Ook de naam op de voorzijde van het gebouw blijft voorlopig onveranderd. De netto kosten van de naamswijziging worden geschat op £294.600, gespreid over een periode van vijf jaar.
Jones zegt dat de nieuwe naam de constitutionele status van de Senedd als nationaal parlement reflecteert. Na een referendum in 2011, kreeg de Senedd wetgevende bevoegdheden over een groot deel van het leven in Wales toegekend, waaronder de gezondheidszorg, het onderwijs en de lokale overheden. De ministers in de regering van Wales hebben nu ook de bevoegdheid om de inkomstenbelasting te variëren - maatregelen die door de Senedd kunnen worden onderzocht. De Senedd zegt dat de twee termen - Senedd Cymru en Welsh Parliament - gelijkwaardig zijn.
https://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-politics-52544137
Engels parlementslid haalt uit naar Senedd
Daniel Kawczynski, conservatief parlementslid voor het district Shrewsbury, heeft geklaagd over het feit dat zijn kiezers niet naar de Welshe kust af kunnen reizen vanwege de afwijkende lockdown-regels. Volgens Kawczynski is het dan ook hoog tijd om naar een referendum toe te werken om de Senedd te schrappen en terug te keren naar één politiek systeem voor beide landen. Op BBC Radio Shropshire zei hij dat zijn "bloed kookt" over het besluit van Wales om niet te volgen in de Engelse versoepeling van de lockdown-regels en voegde eraan toe dat de verschillen tussen Engeland en Wales "schadelijk en beangstigend" zijn voor grensgemeenschappen zoals Shropshire. Mark Drakeford, de eerste minister van Wales, sprak vandaag zijn bezorgdheid uit over de verschillende benaderingen en te vrezen voor een toename van verkeer naar Wales na de versoepelingen in Engeland. Drakeford benadrukte dat dit in Wales (destijds) nog niet was toegestaan en streefde ernaar dit met alle beschikbare middelen bekend te maken aan de (lokale) bevolking.
Voormalig Welsh tutor van Prins Charles overleden
Dr. Tedi Millward, de Welshe taaldocent van kroonprins Charles, is op 89-jarige leeftijd overleden. Volgens zijn dochter was Dr. Millward, die les gaf aan de Aberystwyth University, een nationalist, academicus en campagnevoerder. In 1969 werd hij gevraagd om Prins Charles bijles te geven voorafgaand aan zijn inhuldiging als Prins van Wales. Deze lessen werden recent vereeuwigd in een aflevering van de Netflixserie The Crown, getiteld Tywysog Cymru (Prins van Wales), waar zijn rol gespeeld werd door de acteur Mark Lewis Jones. Millward, die in juni 1930 in Cardiff geboren werd, was actief lid van de Welshe nationalistische partij Plaid Cymru en de Welsh Language Society (Cymdeithas yr Iaith) samen met de prominente Welshe historicus John Davies. In 1966 werd hij verkozen tot vice-president van de partij en probeerde nog hetzelfde jaar om voor het district Cardiganshire te worden verkozen bij de Britse parlementsverkiezingen, een poging waarin hij helaas in faalde. Millward, diende ook als woordvoerder van Plaid Cymru over het waterbeleid en pleitte voor niet-gewelddadige actie tegen de aanleg van nieuwe reservoirs. Zijn dochter Llio Millward zegt dat haar vader in eerste instantie een nationalist was en dat zijn passie voor de Welshe taal en cultuur hem in alles motiveerden, van zijn persoonlijke leven tot zijn academische en politieke carrières.
